ارزیابی واکنش ژنوتیپ های گندم نان (triticum aestivum l.) و دوروم (triticum turgidum l.) به تنش شوری

در سال 1381 طی یک آزمایش گلخانه ای واکنش 11 ژنوتیپ گندم نان (triticum aestivum l.) و 9 ژنوتیپ گندم دوروم (triticum turgidum l.) به تنش شوری به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی بررسی شد. شوری شامل سه سطح 72/0 ( کنترل)، 1/8 و 5/11 (دسی زیمنس بر متر) بود. در مرحله دو برگی تنش اعمال شد و20 روز پس از اعمال تنش، نمونه برداری برای اندازه گیری میزان na+ و k+ و پرولین برگ صورت گرفت. تنش شوری ds/m1/8 ec= باعث افزایش غلظت na+ و کاهش غلظت k+ و k+/na+ در مقایسه با تیمار کنترل، شد. تفاوت معنی دار (001/0p< ( بین دو گونه از نظر این صفات وجود داشت. در ds/m5/11 ec=، هیچ کدام از ژنوتیپ های دو گونه کاهش معنی داری در غلظت k+ نسبت به ds/m1/8 ec= نشان ندادند. با توجه به شاخص های میزان na+ و نسبتk+/na+ ارقام مرودشت و امید و لاین 128 حساس ترین ژنوتیپ گونه نان بودند. در ژنوتیپ های دوروم نیز لاین 168 متحمل ترین و رقم یاوارس حساس ترین ژنوتیپ ها بودند. با افزایش شوری غلظت پرولین در دو گونه افزایش نشان داد. در ژنوتیپ های گندم نان در دوسطح تنش، بیشترین مقدار پرولین درژنوتیپ های حساس به شوری و کمترین مقدار در ژنوتیپ های متحمل مشاهده شد. بنابراین به نظر نمی رسد بتوان پرولین را به عنوان یک شاخص مناسب تحمل به شوری در گندم های نان و دوروم در نظر گرفت. پس از اندازه گیری عملکرد بیولوژیک و با محاسبه شاخص تحمل به شوری (sti)، مشخص شد که رقم امید و لاین 84 مناسب ترین ژنوتیپ ها در شرایط تنش و بدون تنش بودند. رقم امید و لاین 68 کمترین مقدار تحمل تنش (tol) را نشان دادند.